Natuurwetenschappen vs. Sociale wetenschappen
Ik heb iets met wetenschappen(zie ook wetenschap vs. filosofie), en daarmee bedoel ik dan de natuurwetenschappen. Het is zoiets als een haat-liefde verhouding. Ik interesseer mij erin maar van zodra het te gecompliceerd wordt en je zo ver gaat dat je met de wetenschap zelfs geen andere mensen meer kan overtuigen omdat het gewoon te ingewikkeld is haak ik af. Ik ben zoals men dat zegt, een armchair scientist. Ik hou ervan om te weten hoe alles werkt en hoe alles in elkaar zit (daarvoor is deze site schitterend) en hou zelfs van leuke proefjes, maar van zodra het te abstract wordt en het niet veel meer met het echte leven te zien heeft haak ik af.
Dit is natuurlijk een van de redenen waarom ik overgeschakeld ben van de harde wetenschappen naar de soft sociale wetenschappen.Omdat ik hou van de echte wereld en graag dingen op mensen en de samenleving toepas. Maar hoe meer ik mij nu momenteel aan het verdiepen ben in mijn leerstof. Hoe meer ik eraan begin te twijfelen of de “wetenschappen” in de sociale “wetenschappen” daar wel terecht staan. Volgens wikipedia zijn wetenschappen :”de benaming voor het weten van de mens, voor de georganiseerde kennis in de samenleving, en voor de organisatie van de wetenschap.”.
Volgens Van dale:“het systematisch geordende geheel van het weten en van de regels waarmee verdere kennis verkregen kan worden”.
Begrippen zoals “het weten van de mens” en ” het systematisch geordende geheel van het weten” . Zijn natuurlijk voor brede interpretatie vatbaar. Wat is weten? Is weten kennis hebben van zoals Van dale ons verteld? Of moeten we weten enger gaan definieren als”het op de hoogte zijn van een feit dat relevant is voor een groep van de samenleving.“. Natuurlijk kun je dan gaan vragen wat een groep is maar ik denk dat hierbij zowel grote als kleine groepen in aanmerking komen. Zolang men het woord relevant maar behoudt is het goed. Dit zou dus geven als wikipedia definitie :”de benaming voor het op de hoogte zijn van een feit dat relevant is voor een groep van de samenleving van de mens, voor de georganiseerde kennis in de samenleving, en voor de organisatie van de wetenschap.”
Wat het geheel van wat een wetenschap kan zijn al een pak kleiner maakt maar wat nog altijd niets zegt over wetenschappen volgens mij, omdat wetenschap zelf in de definitie zit. Stel, ik zeg stel want wat ik hier nu zeg heb ik zelf uitgevonden. Dat dit een mogelijke definitie kan zijn. Geldt die dan ook als we op de hoogte zijn van iets waar we ons bewust van zijn dat het niet waar is (dat het dus weerlegd kan worden met andere theorieen/ bewijzen). Want zo werkt het blijkbaar in de sociale wetenschappen. Volgens de theorie van “niets is zeker” wordt geen enkele theorie voor waar aangenomen en wordt er altijd naar de witte merel gezocht die het tegendeel van de bewuste theorie kan bewijzen. Dus men weet eigenlijk wel iets maar men weet ook dat dit onmiddelijk weerlegd kan worden voor zover dit zelfs nog niet gebeurd is. Dus eigenlijk weet men iets maar niet zeker, mijn denkt iets te weten. Maar als de sociale wetenschappen dus een echte wetenschap zouden zijn zou de leer der creationisten evenzeer een wetenschap zijn. Want deze mensen menen gewoon ook iets te weten, en ze geloven er zelfs in, ze geven niet eens toe dat er mogelijke antitheses bestaan, wat in de sociale wetenschappen wel gebeurd. Sommige auteurs schrijven na verloop van tijd zelfs boeken waarin ze hun eigen hypotheses weerleggen.
Maar uiteraard is het absurd van het creationisme een wetenschap te noemen, hoewel deze mensen volgens hun leer ook onomstotelijk kunnen bewijzen dat de aarde geschapen is op de eerste dag. Nee, creationisme wordt voor zover ik het weet aan geen enkele gerenomeerde universiteit onderwezen dus echt wetenschappelijk zou je het niet kunnen noemen. Hoewel de leer dus wel voldoet aan de (verstrengde) definitie van wetenschappen die ik daarnet gaf. Nee iets wordt als een wetenschap aanvaard als er een leerstoel van bestaat aan een of andere universiteit.
Met deze definitie kan ik nog enigszins leven, ook al komt ze uit de wereld van de wetenschappen zelf. Toch vind ik een wetenschap waarbij je niets onomstotelijk kan bewijzen niet zo bindend als een wetenschap die bestaat uit definities die niet binnen de 25 jaar kunnen weerlegd worden (ik pak hier een willekeurig getal tussen 10 en 100). Want wat weet je eigenlijk als sociale wetenschapper, je weet dat je een theorie hebt die mogelijk juist kan zijn maar die ook binnen het jaar verouderd kan zijn. Wat weet je als natuurwetenschapper, een groot deel van de theorieen die je gebruikt staan vast en zijn niet te weerleggen (cfr. de zwaartekracht, het atoommodel…).
Daar ligt hem nu net het verschil volgens mij, de sociale wetenschap is een zeer jonge wetenschap en kan dus nog geen sluitende theorien formuleren, en zoals uit mijn vorige zin blijkt kan ook iedereen nog nieuwe theorieen uitvinden mits het gebruik van wat rationaliteit. Dit laatste is bij de natuurwetenschappen al honderden jaren geleden gebeurd.De fundamenten van de sociale wetenschap zijn dus nog niet helemaal gelegd terwijl er bij de natuurwetenschappen al een heuse villa staat waar nog geregeld opknapwerk en vernieuwingen aan gebeuren. Nu denk ik dat je enkel sluitende theorieen kan formuleren als je je gaat baseren op iets dat al vast staat dat het juist is. Bijvoorbeeld, de geschiedenis is ook een wetenschap volgens de definitie van wikipedia. Deze wetenschap steunt voor een deel op het feit dat ze door de natuurwetenschappen exact kunnen bepalen hoe oud dingen zijn, dat ze met hulp van de natuurwetenschappen rontgenfoto’s van mumies kunnen maken, doormiddel van allerlei onderzoek kan bepalen hoe lang de stenen er al staan in stonehenge en nog zo van die dingen. De ene wetenschap is dus afhankelijk van de andere wetenschap. Ik zou hier zelfs durven spreken van een “primaire wetenschap” (de natuurwetenschap), waarvan een “secundaire wetenschap”(de geschiedkundige wetenschap) afhankelijk is. Een secundaire wetenschap is dus een wetenschap waarbij wetmatigheden kunnen worden vastgesteld door middel van een primaire wetenschap. Primaire wetenschappen zijn dan wetenschappen waarbij dingen kunnen worden vastgesteld binnen het bereik van deze wetenschap zelf. Maar waar vallen de sociale wetenschappen dan? Hier kunnen we stellen, dat er nog geen enkele stelling van deze wetenschappen is bewezen doormiddel van een andere wetenschap, er worden wel pogingen gedaan zoals bij de nature theorie, maar die worden dan …. ja u raadt het al, weerlegd door de nurture theorie.
We zouden hier volgens mijn definitie dus niet over een secundaire wetenschap kunnen spreken. Dus voer ik een derde logisch begrip in, de “tertiaire wetenschap”. Namelijk een wetenschap waarvan nog niets bewezen is maar die hoopt ooit een secundaire wetenschap, of zelfs een primaire wetenschap te worden. Een tertiaire wetenschap staat als het ware in de wachtkamer en wacht op die ene ontdekking om te stijgen op de ladder.
Als we vanaf nu met zen allen deze definities gaan hanteren kan ik er mij bij neerleggen dat ik sociale wetenschappen studeer. Doen we dit niet, zie ik mij genoodzaakt deze term te veranderen naar deskundigheid. Dan studeer ik vanaf nu om sociaal deskundige of communicatiedeskundige te worden. Maar wetenschapper? Het vloekt wat met mijn vorige richting…
“If A equals success, then the formula is A equals X plus Y and Z, with X being work, Y play, and Z keeping your mouth shut.”
Natuurlijk heb je ook natuurwetenschappers die zich op het sociaal vlak wagen maar dat is een verhaal voor een andere keer.
Morgen: De weerlegging en kritiek op mijn theorie.
Ter info: Uit dit mag u evenwel niet concluderen dat ik niet graag sociale wetenschappen doe, maar men heeft mij al geleerd om kritisch te zijn over alles.
Hoofdtelefoon 
Als er iets is dat ze ons leren in de pol&soc is het inderdaad kritisch zijn. Mooi betoog. Ik heb soms ook serieus mijn twijfels of ik wel wetenschappen studeer, maar als ik dan eens Mass Communication Theory van onze goede vriend McQuail ter hand neem ben ik weer even overtuigd. De theorieën zijn misschien niet onomstotelijk vaststelbaar, maar wel zeer degelijk onderbouwd en houden stand tot vandaag.
En trouwens, iedereen lijkt tegenwoordig pol&soc te doen, of ligt dat alleen maar aan mij? Pollensoc is the new black.
Pol en soc ? Ik doe wel communicatie he 😀
En moedig dat ge dat helemaal hebt gelezen, en mcquail is natuurlijk niet de enige, mcluhan zijn theorieen zijn ook wel voor het grootste deel nog altijd waar (zet mc voor je naam en je maakt het in de communicatiewetenschappen 😉 ). Het enige probleem dat ik zie is dat eenderd wie die met een genuanceerdere theorie voor de dag komt. Die de theorie verbeterd, al dan niet afkraakt van de ene dag op de andere de nieuwe waarheid kan worden. Wat in de natuurwetenschappen niet is. Maar natuurlijk zou ik niets liever hebben dan dat de sociale wetenschappen zo snel mogelijk een upgrade krijgen van tertiair naar secundair.
Ik heb nog maar de helft gelezen (en vond al een dtfout! rara :P) maar moet al reageren: dat woord wetenschap hebben ze daar eind 19e eeuw bijgeplakt omdat de humanities door de komst van de ‘exacte’ wetenschappen niet langer het meest relevante kennisdomein bleek en omdat het onderzoeksgebied door dat woord ‘wetenschap’ toch nog enige interesse hoopte te mogen ontvangen van de moderne en op vooruitgang gerichte mens.
Howhow nog een reactie op je eigen commentaar voor ik verderlees ook: kan in de natuurwetenschappen geen uitvinding ontstaan waardoor al het voorgaande weerlegd wordt volgens jou? Volgens mij wel. Ik heb geen natuurwetenschap gedáán natuurlijk, maar toen Darwin met zijn theorieën kwam was al het voorgaande onzochte toch ineens wel vrij irrelevant?
reactie op joksie 1: Lees het helemaal, er staat nog een tweede dt fout in volgens mij. En, ik kan verkeerd zijn maar de exacte wetenschappen bestonden toch al lang voor de sociale wetenschappen. Wij zien hier alleszins dat de sociale wetenschappen pas ontstonden eind negentiende eeuw. Wel ben ik het ermee eens dat de “wetenschap” er zoals je zegt “bijgeplakt” is om het interessanter te doen lijken, terwijl het zonder die wetenschap ook al enorm interessant is. Trouwens voor darwin was er nog nooit naar een sluitende verklaring gezocht, er werd gewoon vanuit gegaan dat alles er opeens gekomen was. Let wel dat ik als ik over exacte wetenschappen spreek het in het algemeen heb over de fysica en de chemie, niet zozeer over de biologie vermits dat niet echt mijn domein is. En trouwens, hoort de evolutietheorie ook niet een klein beetje tot de sociale wetenschappen, nurture versus nature enzo. Want zelfs zijn theorie is niet helemaal sluitend (cfr. The missing link).
Verder geloof ik niet dat er in de sociale wetenschappen ooit iets vollédig voor altijd veranderlijk bepaald zal kúnnen worden, net omdat het onderwerp – het sociale, de samenleving, de mens, de communicatie – constant verandert.
Verder geloof ik ook niet dat geschiedenis een exactere wetenschap is – of toch ook niet elk onderdeel van de geschiedenis, archeologie en oudheidsonderzoek enzo mss wel -. Zoals vaak verkondigd in colleges bij ons is onze interpretatie van het verleden en onze aandacht voor verschillende onderdelen van dat verleden altijd bepaalt door onze situatie in het nu. Okee, er kan iets onomstootbaar gezegd worden: dat en dat heeft dan en dan plaatsgevonden, maar het kan een totaal andere betekenis krijgen voor ons nu omdat we niet weten of vernoemen dat dat en dat dan en dan óók plaatsvond, en omdat intussen dat en dat als is gebeurd waardoor we nu zo en zo analyseren. Nouja – als je snapt wat ik bedoel want ik lijk niet zo goed te zijn in dingen uitleggen =).
Ik weet niet of ik wil verdedigen dat sociale wetenschappen wetenschappen zijn, maar als ik dat zou willen zou ik kunnen zeggen dat elk onderzoeksgebied waar echt ónderzoek wordt gedaan, waar mensen echt druk mee bezig zijn met theorieën formuleren en die staven op eerdere theorieën en die misschien wel weerleggen, waarin getracht wordt iets te verklaren en te bewijzen.. een wetenschap genoemd kan worden.
Ik wou daar nog iets aan toevoegen maar eerst wil ik even studeren want alléééz tijdrover jij 😛 =)
Maar ho. De oude Romeinen waren ook al bezig met sociale *studies*. (Misschien heb ik het niet over Cultural Studies enzo maar vooral over Literatuur omdat dát mijn gebied is =)) En wat dacht je van de humanisten? Als dat niet humaan onderzoek was.. =)
En haha shit van de fysica en de chemie weet ík dan niet veel (omdat ik bewust La-Wiskunde koos om van die twee vanaf te zijn (en omdat ik geen talen wou doen omdat ik vreesde dat ik dat beu zou zijn tegen dat het tijd was voor de Unief en ik wél talen aan de unief wou doen :D))
Maar toch vind ik dat in die wetenschappen toch ook theorieën kunnen ontstaan die al het voorgaande weerleggen of in elk geval de kijk op de zaak veranderen. Je hebt wrss wel gelijk dat dat de laatste honderd jaar ofzo niet meer gebeurd is – slim gezien maar dat weet ik niet. Volgens mij is het toch nog altijd mógelijk?
Ik heb dan ook niet gezegd dat niets kan weerlegd worden, maar bepaalde theorieen zoals de zwaartekracht staan toch bijna zo goed als zeker vast. In de kernfysica heeft men dan wel onzekerheden over bepaalde dingen, maar daar zijn andere dingen ook echt bewezen. Ik heb ook nooit beweerd dat er geen sociale studies (echt goed begrip!) bestonden voor het ontstaan van de sociale wetenschappen. Denk maar aan de griekse filosofen die ver voor de romeinen ook al hun ideeen hadden over de invulling van de samenleving. Ik heb het gewoon moeilijk met het woord “wetenschappen” dat er is bijgeplakt. Vandaag mijn indeling in primaire, secundaire en tertiaire wetenschappen, los van hun belangrijkheid, dus niet hierarchisch maar gewoon om een onderscheid te maken.
Ik vind dan exacte wetenschappen en sociale wetenschappen nog geen slechte term, dat impliceert toch ook al het onderscheid tss primair en secundair+tertiair. En ook heb ik het gevoel dat alle sociale wetenschappen binnenkort onder de noemer “Cultural Studies” gaan worden gerekend, zijn we meteen van die wetenschapterm vanaf.
@ hoofdtelefoon: Ik studeer ook communicatiewetenschappen. Maar dat mij toch toch pollensokker? Faculteit politieke en sociale wetenschappen = Politieke wetenschappen, sociologie én communicatiewetenschappen. In Gent toch 🙂
Hmmm bij ons is dat faculteit sociale wetenschappen gewoon…
Een eerste verschil tussen beide soorten wetenschap lijkt alvast: sinds je in de sociale wetenschappen zit, schrijf je langere posts 🙂
om mij ook te beperken tot een kortere post:
als je geïnteresseerd bent in hoe de dingen in elkaar zitten, zoek dan op youtube ‘Lauf der Dinge ‘ van Fischli & Weiss
wijs!
Wat te bedenken dat ‘feiten’ of ‘objectief’ bestaande ‘waarheden’ alleen kunnen bestaan door een community van wetenschappers die binnen een bepaald diskoers overeenstemming bereikt over of iets al dan niet zo is. Het lijkt er dus op dat het sociale het primaat heeft over het ‘natuurlijke’! Ach en waarom alleen maar de objectieve wereld beschrijven, als taak van de wetenschap, terwijl we als als mensen leven in een wereld waarin normen en waarden bepalend zijn en waarin we een eigen, unieke beleving hebben van zaken. Een menswetenschap bestudeert geen objectieve wereld daarbuiten, maar sociaal, economisch, politiek ingebedde, belichaamde subjecten in hun verhouding tot elkaar – waar de onderzoeker zelf ook deel van uitmaakt. Dit is inderdaad een stuk minder wetmatig dat in de natuurwetenschappen. Echter we weten dat hoe verder je inzoomt op de materie, hoe contingenter het wordt.